BABÜR ÜZERİNDEN BİR KAHRAMANLIK OKUMASI

Аннотация

Kudretli Timur’un beşinci göbekten torunu olan Babür, Türkistan’da (şimdi adıyla Orta Asya’da) doğmuş, Fergana hükümdarı Ömer Şeyh Mirza’nın vefatı üzerine on iki yaşında Fergana tahtına oturmuştur. Babür’ün tahta çıktığı dönem, öz vatanında yükselmesi için gerekli şartların olmadığı bir dönemdir. Babür’ün tahta çıktığı dönemde, büyük hükümdar ve kahraman Timur’un yüz yıldan az bir zaman önce bıraktığı devlet tam anlamıyla bir kaosu yaşamaktadır. Onun başına geçtiği devlet, bir sürü mirza çatışmaları içinde her an daha çok dağılmakta, batmakta ve harap olmaktaydı. O dönem, aynı zamanda bazı güçlü komşuların Timuroğulları devletine ya da devletlerine saldırdıkları bir dönemdir. Bu şartlarda başa geçen ve iktidarını amcasıyla dayısından korumak zorunda kalan Babür, çocukluğunun ve gençliğinin bir dönemini, atası Timur’un devletini yeniden diriltmeye çalışarak geçirir. Fakat Sultan Ahmed Mirza, Sultan Mahmud Mirza, Hüseyin Baykara ve özellikle de Şiban Han gibi isimler karşısında yaşadığı güç dengesizliği, hastalıkları, maruz kaldığı ihanetler onu başarısız kılar. Sık sık yerinden yurdundan olur, açlığı ve sefaleti tadar, hayati tehlikeler atlatır. Şiban Han’ın bütün rakiplerini bertaraf ederek iktidarı tamamen ele geçirmesi, Babür’ün Türkistan’daki mücadelesini sonlandırmasına yol açar. Babür için artık Türkistan’ı terk ederek ikbali Türkistan topraklarının dışında arama zamanı gelir. Kendisine katılanlarla kurduğu büyük bir orduyla Hindikuş Dağlarını aşarak Kâbil’e yönelen Babür, 1506’da Kâbil şahı olur. Afganistan’dan sonra Belucistan ile Kuzey Hindistan’ı ele geçiren Babür, böylece büyük Babür İmparatorluğunu kurar ve bu imparatorluk, İngilizlerin Hindistan topraklarını ele geçirdikleri 19. yüzyıla kadar varlığını sürdürür. Türkistan ve Hindistan tarihinin bu önemli hükümdarının hayatı ve mücadeleleri, onu kurucu bir kahraman kimliğiyle incelenmesini gerektirir. Bu çalışmada, bir hükümdar-kahraman olan Gazi Zahirüddin Muhammed Babür doğumu, yükselişinin işaretleri, ad alması, eğitim süreci, yetim kalması, annesi ve anneannesi, yükselişi ve takip eden düşüşü, doğduğu topraklardan çıkmak zorunda kalışı, yabancı bir coğrafyada yeniden yükselişi ve yeni bir devlet ya da dünya kuruşu üzerinden ele alınıp yorumlanacaktır.