TÜRK DİLLӘRİNDӘ AHӘNG QANUNUNUN SӘCİYYӘVİ XÜSUSİYYӘTLӘRİ (Azәrbaycan vә özbәk dillәri әsasında)

Abstract

Mәqalәdә türk dillәrindә dәmir qanuna çevrilmiş, özünәmәxsus sәciyyәvi xüsusiyyәtlәrә malik ahәng qanunundan bәhs edilir. Türk dillәrindә qәdim tarixә malik ahәng qanunu Orxon-Yenisey abidәlәrindә mühüm fonetik hadisә rolunu oynamış, qәdim türk abidәlәrindә yazıların oxunmasında şifrә kimi istifadә olunmuşdur. Bütün türk dillәri üçün sәciyyәvi olan saitlәrin ahәngi (sinharmonizm) özünü damaq vә dodaq ahәngi kimi göstәrmişdir. Azәrbaycan dilini türk vә türkmәn dillәrindәn fәrqlәndirәn türk vә türkmәn dillәrinin qalınlaşmaya, Azәrbaycan dilinin isә incәlәşmәyә meylli olmasıdır. Özbәk dilindә bir vaxtlar 9 sait sәslә ahәng qanunu mövcud olsa da, özbәk dilindә ahәng qanunu itmәk üzrәdir.